Người phỏng vấn và kỹ năng phỏng vấn tuyển dụng tránh sai lầm thường gặp

Người phỏng vấn là gì?

Trong quá trình tuyển dụng, vai trò của người phỏng vấn không chỉ đơn giản là đặt câu hỏi và ghi nhận câu trả lời của ứng viên. Người phỏng vấn còn là đại diện hình ảnh của doanh nghiệp, là người định hướng cuộc trò chuyện để làm rõ năng lực, kỹ năng và mức độ phù hợp của ứng viên với vị trí tuyển dụng. Thực tế cho thấy, nhiều ứng viên quyết định có nhận lời làm việc tại công ty hay không phần lớn phụ thuộc vào ấn tượng mà họ có được từ người phỏng vấn. Vì vậy, hiểu rõ “người phỏng vấn là gì” và những trách nhiệm đi kèm là điều quan trọng để xây dựng một quy trình tuyển dụng hiệu quả.

Ảnh hưởng của người phỏng vấn trong tuyển dụng

1. Tác động đến quyết định của ứng viên

Theo nhiều khảo sát, hơn 70% ứng viên cho rằng thái độ và cách làm việc của người phỏng vấn có ảnh hưởng trực tiếp đến việc họ chọn có gia nhập công ty hay không. Một người phỏng vấn chuyên nghiệp, lịch sự, biết lắng nghe sẽ khiến ứng viên cảm thấy được tôn trọng và dễ dàng bộc lộ khả năng. Ngược lại, nếu người phỏng vấn thể hiện thái độ hời hợt, thiếu chuẩn bị, ứng viên sẽ mất thiện cảm và có thể từ chối cơ hội.

2. Người phỏng vấn là bộ mặt doanh nghiệp

Trong mắt ứng viên, người phỏng vấn đại diện cho toàn bộ công ty. Hình ảnh, cách giao tiếp và phong thái của họ sẽ phản ánh văn hóa doanh nghiệp. Nếu người phỏng vấn cho thấy sự chuyên nghiệp, minh bạch và thân thiện, ứng viên sẽ có ấn tượng tích cực với cả tổ chức. Ngược lại, một buổi phỏng vấn căng thẳng, gượng ép có thể làm tổn hại hình ảnh thương hiệu tuyển dụng.

3. Ảnh hưởng đến thương hiệu tuyển dụng

Thương hiệu tuyển dụng không chỉ đến từ thông điệp truyền thông mà còn được hình thành trong từng trải nghiệm của ứng viên. Một ứng viên dù không được nhận việc nhưng có trải nghiệm phỏng vấn tích cực vẫn có thể trở thành người ủng hộ thương hiệu. Do đó, người phỏng vấn có vai trò quan trọng trong việc duy trì và củng cố hình ảnh tích cực của doanh nghiệp trên thị trường lao động.

Kỹ năng phỏng vấn tuyển dụng cần có

1. Chuẩn bị kỹ lưỡng trước buổi phỏng vấn

Người phỏng vấn cần nghiên cứu kỹ hồ sơ ứng viên, chuẩn bị trước các câu hỏi phù hợp và sắp xếp địa điểm phỏng vấn chu đáo. Việc chuẩn bị không chỉ giúp buổi phỏng vấn diễn ra trôi chảy mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với ứng viên.

2. Kỹ năng đặt câu hỏi hiệu quả

Đặt câu hỏi là nghệ thuật giúp khai thác thông tin một cách chính xác. Người phỏng vấn nên biết kết hợp câu hỏi mở để hiểu quan điểm và giá trị của ứng viên, cùng câu hỏi đóng để xác nhận kỹ năng cụ thể. Những câu hỏi hành vi dựa trên trải nghiệm thực tế cũng đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá cách ứng viên xử lý tình huống.

3. Kỹ năng lắng nghe và quan sát

Người phỏng vấn cần lắng nghe cẩn thận, tránh ngắt lời ứng viên, đồng thời quan sát ngôn ngữ cơ thể để hiểu thêm về cảm xúc và sự tự tin của họ. Một ứng viên có thể nói đúng ý nhưng biểu hiện lo lắng hay thiếu chắc chắn sẽ là dấu hiệu để người phỏng vấn đánh giá thêm.

4. Tạo không khí thoải mái cho ứng viên

Ứng viên thường căng thẳng khi bước vào phòng phỏng vấn. Người phỏng vấn cần bắt đầu bằng những câu hỏi đơn giản hoặc lời chào thân thiện để phá băng không khí. Một môi trường thoải mái sẽ giúp ứng viên bộc lộ hết khả năng, từ đó doanh nghiệp có đánh giá chính xác hơn.

Sai lầm thường gặp của người phỏng vấn

1. Bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng hào quang (Halo Effect)

Đây là tình huống người phỏng vấn bị chi phối bởi ấn tượng ban đầu, chẳng hạn như ứng viên nói năng lưu loát hoặc ăn mặc chuyên nghiệp, từ đó đánh giá cao toàn bộ năng lực mà không kiểm chứng thêm. Điều này dễ dẫn đến tuyển chọn sai người.

2. Tuyển dụng theo cảm tính “người hợp tính”

Nhiều người phỏng vấn có xu hướng chọn ứng viên vì cảm thấy hợp tính cách, dễ nói chuyện. Tuy nhiên, việc đánh giá chỉ dựa trên sự “hợp” này sẽ bỏ qua những yêu cầu quan trọng về năng lực và kinh nghiệm.

3. Đặt câu hỏi mơ hồ hoặc vi phạm quy định

Một số câu hỏi quá chung chung như “Bạn thấy công ty chúng tôi thế nào?” có thể gây hiểu nhầm, khiến ứng viên trả lời không đúng trọng tâm. Thậm chí, nhiều người phỏng vấn còn vô tình hỏi những câu vi phạm quyền riêng tư, dẫn đến hậu quả pháp lý.

4. Thiếu nhất quán trong đánh giá

Khi nhiều người cùng phỏng vấn mà không có tiêu chí thống nhất, việc đánh giá ứng viên dễ bị lệch. Người phỏng vấn cần có bộ tiêu chí rõ ràng, tránh để cảm tính cá nhân ảnh hưởng đến kết quả tuyển chọn.

Những câu hỏi bị cấm trong phỏng vấn tuyển dụng

1. Câu hỏi về quê quán, nguồn gốc, dân tộc

Ví dụ: “Bạn quê ở đâu?”, “Gia đình bạn có gốc gác thế nào?”. Những câu hỏi này mang tính phân biệt và vi phạm luật lao động.

2. Câu hỏi về gia đình, thu nhập, tài sản

Ví dụ: “Bố mẹ bạn làm nghề gì?”, “Gia đình bạn có sở hữu nhà riêng không?”. Đây là thông tin cá nhân, không liên quan đến công việc và không được phép khai thác.

3. Câu hỏi về tôn giáo, chính trị, quan điểm sống

Ứng viên có quyền giữ kín quan điểm cá nhân về tín ngưỡng hay chính trị. Do đó, người phỏng vấn tuyệt đối không nên đặt câu hỏi liên quan đến vấn đề này.

4. Câu hỏi liên quan đến hôn nhân hoặc sinh con

Ví dụ: “Bạn có kế hoạch kết hôn chưa?”, “Nếu có con thì bạn có tiếp tục đi làm không?”. Đây là dạng câu hỏi thường gặp với nữ giới, vừa vi phạm luật, vừa làm giảm trải nghiệm của ứng viên.

Việc cần làm sau buổi phỏng vấn

1. Quản lý và bảo mật thông tin ứng viên

Hồ sơ ứng viên là dữ liệu cá nhân quan trọng, cần được lưu trữ an toàn. Doanh nghiệp có thể áp dụng phần mềm quản lý tuyển dụng để giảm nguy cơ thất lạc hoặc rò rỉ thông tin.

2. Thông báo kết quả sớm và minh bạch

Sau phỏng vấn, ứng viên mong đợi phản hồi nhanh chóng. Dù được nhận hay không, việc thông báo rõ ràng và đúng hẹn sẽ giúp ứng viên cảm thấy được tôn trọng.

3. Đánh giá và rút kinh nghiệm cho lần phỏng vấn tiếp theo

Mỗi buổi phỏng vấn đều là cơ hội để người phỏng vấn học hỏi và cải thiện kỹ năng. Sau khi kết thúc, nên dành thời gian xem xét lại quá trình, rút ra bài học để nâng cao chất lượng các vòng tuyển dụng sau này.

Kết luận

Người phỏng vấn đóng vai trò trung tâm trong toàn bộ quy trình tuyển dụng. Họ không chỉ đại diện cho hình ảnh doanh nghiệp mà còn là người định hướng để tìm ra ứng viên phù hợp nhất. Bằng cách chuẩn bị chu đáo, rèn luyện kỹ năng phỏng vấn và tránh những sai lầm thường gặp, người phỏng vấn sẽ giúp nâng cao chất lượng tuyển dụng, đồng thời củng cố thương hiệu nhà tuyển dụng trên thị trường lao động.

Đọc thêm: Áp dụng công nghệ AI trong phỏng vấn tuyển dụng